Blog Layout
God, sociale media en onze kinderen
Frank • mrt 31, 2024
Al een hele tijd voel ik heel sterk de behoefte om een blog te schrijven over sociale media. Ik denk dat hier namelijk heel veel hierover te vertellen is. Misschien weten en voelen de meeste mensen diep van binnen wel hoe schadelijk het voor ons is of kan zijn. Ik hoop en bid dat deze blog mensen de instrumenten mag geven om hier zelf anders mee om te leren gaan, maar ook om onze kinderen hier iets over bij te brengen.
Eerst wil ik kort benoemen dat ik geen expert ben op één van de vlakken die ik aanhaal in deze blog. Ik lees de Bijbel, gebruik mijn gezonde verstand, kijk om me heen en analyseer dit alles. Niet meer, maar ook niet minder. Deze blog is een weergave van mijn visie, die ik graag met anderen wil delen.
Als je het mij vraagt gaat het namelijk niet goed met onze kinderen in het algemeen. Ze groeien op in een maatschappij waarin internet wordt bestempeld als een primaire levensbehoefte. Het scherm is overal. Steeds jonger krijgen kinderen een telefoon en op school zijn tablets eerder een regel dan uitzondering. Het internet lijkt zo mooi en oneindig. Zeg nou zelf, zou je zelf nog zonder kunnen?
Waar Berlinda en ik (als millenials) nog een tijd kennen zonder mobiele telefoons, internet en sociale media is dat voor de generaties na ons niet meer het geval. Zo is bijvoorbeeld generatie Z geboren tussen 1997 en 2012. Deze sociale media generatie is opgegroeid met likes, volgers en zogenaamde Facebook, Tiktok en Instagram vrienden. Hoe groter het aantal online vrienden of volgers, hoe beter. Daarnaast wordt het een generatie waarbij het zogenaamde netwerk belangrijker is dan de levenservaring. Deze generatie heeft ook een belangrijke taak, ze moeten namelijk voor een hele grote groep gaan zorgen, namelijk de vergrijzende groep.
Kortom zonder enige actie worden ze nu al als “belangrijk” bestempeld. Doordat het internet en hun netwerk zo belangrijk gemaakt wordt en doordat sociale media zo’n belangrijke rol in hun leven heeft, ontbreken diepgaande relaties meer en meer. In de tijd zonder internet, sociale media en telefoon leerde je in praktijk hoe je een gesprek moet leren voeren met iemand. Hoe je dat leerde? Gewoon in de praktijk: oefenen en nog eens oefenen. Maar nu? Nu volgen we elkaar, ontvolgen elkaar, swipen we links of rechts en laten we ons leven zo perfect mogelijk voorkomen door allerlei filters.
Om het precieze probleem te schetsen heb ik dit keer een langere aanloop nodig. Hierdoor lijkt het meer een “onderzoek”, maar uiteindelijk kom ik bij God uit, dat beloof ik. Ik wil proberen om de relatie tussen de duivel en sociale media te verklaren en waarom ik denk dat dit DE manier is om mensen bij De Waarheid vandaan te houden. DE in hoofdletters geschreven omdat ik ervan overtuigd ben dat het de perfecte manier is, tenzij je hier zelf iets tegen doet.
Eerst wil ik proberen om te schetsen waarom ik denk dat onze kinderen nu zo lastig te managen zijn. Hoe komt het toch dat de kinderen van nu geen ruggengraat meer lijken te hebben? De oorzaak kunnen we in een aantal verschillende hoeken terugvinden.
We idoliseren onze kinderen tegenwoordig meer en meer. We vieren er lustig op los. Het begint vaak al voor de geboorte. We starten met een zogenaamde “gender release party”, vervolgens de geboorte zelf, alle verjaardagen, diploma’s, feestdagen enz enz. Kinderen worden daarnaast overbeschermd en we vertellen onze kinderen stelselmatig dat ze speciaal zijn en dat ze alles kunnen bereiken in de wereld wat ze willen. Wij, als ouders, willen allemaal dat onze kinderen in die plusklas terecht komen, op het hoogste niveau sporten en wij, als ouders, doen daar vaak alles aan om dit voor elkaar te krijgen.
Alle leuke dingen die we meemaken moeten natuurlijk online gedeeld worden. De mooiste foto’s en video’s zie je online voorbij komen. Wij (als ouders) en onze kinderen zijn ware kunstenaars geworden als het gaat om sociale media. We kunnen iedereen van alles wijs maken. De vraag blijft altijd, is het echt zo? En belangrijker nog, waarom kunnen wij als mens (en zeker onze kwetsbare kinderen) niet gewoon stoppen met ons online te profileren? Wat zit hierachter?
Telkens als wij een appje of sms krijgen, een volger erbij krijgen, een like, een nieuwe e-mail, een andere “bling” op onze telefoon, wordt er in de hersenen dopamine afgegeven. Daardoor voelen we ons (even) heel erg goed. Alleen het nadeel van dopamine is dat het extreem verslavend is. Het wordt namelijk ook vrijgegeven bij gokken, roken en alcohol. Toch is het vreemd dat er op deze laatste 3 leeftijdsrestricties zitten, maar waarom niet op de telefoon of sociale media?
We kunnen dus stellen dat sociale media, internetgebruik of beter gezegd ons online bestaan verslavend kan werken. In tijden van stress wordt een verslaving extra gevaarlijk. De dopamine zorgt ervoor dat we onze stress even niet meer voelen. Als we ons gestrest of gespannen voelen grijpen we vaak instinctief naar iets wat ons even goed laat voelen.
Dit leren we onze kinderen in alle onschuld aan. Ik hoor het vaak om me heen, oh ja, die van mij zijn zo zoet, ze zitten lekker achter het scherm en je hoort ze niet. Precies, een opgroeiend kind hoort juist te zeuren, zich te vervelen, te huilen of zichzelf te verliezen in speelgoed of spel. Al deze (vaak negatief gemaakte) emoties en/of reacties zijn gevolgen van een ontwikkelend brein.
Zo groeien onze kinderen op met telefoons en iPads. Langzaam worden ze ouder. Op een gegeven moment staat de puberteit voor de deur. Tijdens de puberteit maken de hersenen een sprong van kind zijn naar een volwassen brein. Voor kinderen is dit vaak een zeer stressvolle periode. Dit komt vooral omdat ze in de overgang zitten van het krijgen van goedkeuring van hun ouders, naar goedkeuring krijgen of zoeken bij en door leeftijdsgenoten. Hierdoor leren wij als mens op te groeien en te functioneren in de samenleving buiten de huiselijke kring. Met andere woorden: We stappen de grote wijde wereld in. We leren vertrouwen op andere mensen dan alleen onze ouders. We leren te vertrouwen op onze vrienden. We leren ook dat je vertrouwen soms beschadigd kan raken doordat je als mens te goedgelovig bent of doordat anderen je vertrouwen misbruiken. Kortom: het leven.
Als we nog een keer teruggaan naar de andere verslavingen zoals roken en alcohol dan komen kinderen hier vaak het eerst mee in aanraking tijdens hun tienerjaren. Dit kan bewust of per ongeluk gebeuren, maar het gebeurd. Hierdoor ontstaat een uitvlucht voor pubers tijdens deze angstige en stressvolle periode. Met andere woorden een verslaving ontstaat tijdens de kinderjaren en ontwikkelt zich gedurende het leven omdat in de hersenen deze connectie gemaakt wordt. We leren ons brein dat we ons door het gebruik van alcohol of roken of iets anders tijdelijk even goed kunnen voelen.
Weer even terug naar de sociale media en telefoons. We weten nu dat deze dingen ervoor zorgen dat er dopamine wordt vrijgegeven in de hersenen. We weten ook dat wij als mens verslaving kunnen ontwikkelen voor deze dopamine. Zou het dus een logisch gevolg kunnen zijn dat telkens als er zich een stressvolle periode voordoet deze kinderen / pubers naar de sociale media grijpen? Terwijl ze tijdens hun puberteit eigenlijk naar vrienden toe zouden moeten trekken en/of zich afzetten tegen hun ouders. Precies die dingen die de puberteit zo belangrijk maken. Een goede vriend of vriendin is zo belangrijk, want daar kun je je hart bij luchten, uithuilen en ontspannen. Los van de ontspanning die dit geeft leer je als mens zo ook bouwen aan diepe en betekenisvolle relaties. Die bouw je niet op door het sturen van een vriendschapsverzoek, want het opbouwen van relaties duurt jaren.
Uit eigen ervaring hoor ik hier vaak thuis van mijn 14 jarige bonusdochter dat ze niemand vertrouwt, geen vrienden of vriendinnen, niet haar ouders, alleen haar paardje waar ze helemaal gek van is. Misschien is dit een incident of misschien bevestigt dit precies mijn punt…?
Misschien denk je nu, ach ik heb daar zelf geen last van. Ik ben niet verslaafd aan mijn telefoon. Dan wil ik je een paar vragen geven om over na te denken:
- Ligt je telefoon nu voor je op tafel of in de buurt?
- Ligt er tijdens het eten een telefoon op tafel?
- Als je s ’ochtends wakker wordt, kijk je dan eerst op je telefoon?
- Waar heb je je telefoon aan de lader liggen?
- Neem je altijd je telefoon mee naar een andere kamer of naar buiten?
Misschien heb je meer last van verslaving dan je tot nu toe dacht.
Graag wil ik verder bouwen naar mijn punt van deze blog. Nu weten we aan de ene kant dat onze kinderen toegang hebben tot een verslavend apparaat met daarop verslavende apps en sociale media. Aan de andere kant weten we ook dat liefde, relaties, zelfvertrouwen, plezier in het leven en het aanleren van vaardigheden tijd nodig hebben om te ontwikkelen. We krijgen ze niet cadeau, maar we ontwikkelen ze door vallen en opstaan. We ontwikkelen ze ook door hulp omdat we dit niet alleen kunnen.
Naast al dit zorgt de telefoon en alles wat erop staat voor veel afleiding. Wij of onze kinderen kunnen niet meer focussen op iets, we zijn niet meer gewend om niets te doen, niet meer gewend om echt te ontspannen en te niksen. Terwijl dit juist zo belangrijk is als het om creativiteit gaat. Als we even echt even NIETS doen, dan ineens kunnen er goede ideeën ontstaan of goede gesprekken.
We weten ook dat sociale media en telefoons ervoor zorgen dat we niet meer met stress om kunnen gaan en dat we telkens als we het moeilijk krijgen terug zullen grijpen naar hetzelfde apparaat. We weten dat het door de telefoon en sociale media veel lastiger is geworden om relaties te ontwikkelen. Daarnaast denken we dat alles binnen een handomdraai geregeld kan worden, terwijl het ontwikkelen van relaties tijd nodig heeft. Zonder diepe relaties hebben we geen diepgaande gesprekken meer. Dit laatste is belangrijk voor onder andere ons zelfbeeld. Helaas is het zelfbeeld van onze kinderen veel lager dan voorgaande generaties. Misschien is dit tijdelijk of misschien bevestigt dit precies mijn punt…?
Ook al ben ik nog een jonge Christen, toch is mijn overtuiging van De Waarheid al een aantal keer in gesprekken naar voren gekomen. Nee, dit waren geen vluchtige gesprekken. Dit waren gesprekken met mensen waar ik een relatie mee heb opgebouwd. Een relatie waardoor ik voldoende vertrouwen voelde om dit onderwerp aan te snijden. Wat een prachtige tool heeft satan dus nu in onze handen gelegd. Hiermee zorgen we er zelf voor dat we minder relaties meer opbouwen, maar belangrijker nog, dat we daardoor niet meer over Jezus kunnen praten. Hoe meer ik over dit onderwerp na denk, hoe meer ik een soort benauwend gevoel over me krijg. De telefoon en sociale media zorgen er meer en meer voor dat we letterlijk niet meer kunnen evangeliseren. Hoe kunnen we generatie Z of andere generaties nog wel bereiken met De Waarheid?
Eigenlijk is er voor alle genoemde problemen één oplossing: Jezus. Als we onze kinderen jong leren hoe belangrijk een levende relatie met Jezus is en dat we alle levenswijsheid uit de Bijbel kunnen halen die we nodig hebben, dan worden alle andere wereldse dingen al zoveel minder belangrijk gemaakt. Verder denk ik dat op het moment Jezus meer centraal komt te staan in je leven, je automatisch minder naar sociale media grijpt. Het dagelijks lezen van de Bijbel geeft namelijk rust en ontspanning en ik merk persoonlijk dat het in zekere zin ook verslavend kan werken. Ik wil en kan geen dag meer zonder.
De oplossing is gegeven, maar daarmee is het probleem nog niet weggenomen. Sterker nog, we kunnen het gebruik van de telefoon en/of sociale media proberen uit te stellen, maar daarmee wordt het probleem eigenlijk alleen maar groter. Het is namelijk nooit een goed moment om ermee te beginnen. Maar God zou God niet zijn als Hij ook dit ten goede kan keren.
Bedenk eens voor jezelf hoe jij het gebruik van de telefoon ten goede zou kunnen keren. Zonder internet en sociale media waren wij een aantal jaar geleden nooit met wegwaarheidleven.nl begonnen. Zonder internet zou niet iedereen met een paar drukken op de knop een Bijbel tot zijn beschikking hebben. Misschien is het juist heel goed om sociale media in te zetten om te evangeliseren en op die manier nog meer mensen bij Jezus te brengen en andersom.
Tot slot nog een oproep aan onze volgers en lezers als we het hebben over dit onderwerp. Heb jij suggesties hoe wij als mens sociale media en internet nog meer in kunnen zetten om te evangelisren? Of heb je ervaringen die je graag wil delen of heb jij passende Bijbelteksten om dit onderwerp nog completer te maken voeg ze dan hieronder toe in de opmerkingen. Alvast bedankt!
2 Timoteus 3
1Weet wel, dat er in de laatste dagen zware tijden zullen komen: 2want de mensen zullen zelfzuchtig zijn, geldgierig, pochers, vermetel, kwaadsprekers, aan hun ouders ongehoorzaam, ondankbaar, onheilig, 3liefdeloos, trouweloos, lasteraars, onmatig, onhandelbaar, afkerig van het goede, 4verraderlijk, roekeloos, opgeblazen, met meer liefde voor genot dan voor God, 5die met een schijn van godsvrucht de kracht daarvan verloochend hebben; houd ook dezen op een afstand. 6Want tot hen behoren zij, die zich in de huizen indringen en vrouwtjes weten in te palmen, die met zonden beladen zijn en gedreven worden door velerlei begeerten, 7die zich te allen tijde laten leren, zonder ooit tot erkentenis der waarheid te kunnen komen.
(Bron: Simon Sinek with Tom Bilyeu – the millennial question - youtube.com )
Delen?
Op zoek naar een ingang om te komen tot een nieuwe blog of misschien een nieuwe video. Er is zoveel keus maar toch lukt het vaak niet om 1 stip op de horizon te zetten. Vaak denk ik aan een “vervolg” op onze platte aarde serie of aan één van al die andere wereldse leugens waar zoveel over te vertellen is. Maar toen bedacht ik me iets. Maar als we het nu eens anders aanvliegen? Ik ga het proberen eenvoudig uit te leggen. Er is altijd maar 1 waarheid. Het is zwart of wit, nat of droog, licht of donker. Tot zover is er geen speld tussen te krijgen. Toch zijn er vaak discussies over zaken die duidelijk zijn. Binnen deze discussie gaat het vaak niet meer over de waarheid. Er worden allerlei randzaken en nutteloze argumenten bij betrokken. Soms wordt één van de partijen in diskrediet gebracht, waardoor deze minder geloofwaardig overkomt. Een discussie tussen een student en een leraar kan worden afgedaan op basis van de kennis die de leraar zou hebben ten opzichte van de student. Een patiënt kan het niet beter weten dan een dokter want die heeft er immers voor gestudeerd. Op basis van levenservaring heeft de ouder altijd gelijk ten opzichte van het kind. Vaak is het simpelweg degene die het hardste roept die zijn gelijk krijgt. Vandaag de dag lijkt de waarheid juist steeds meer vertroebeld te worden. Gaat het in discussies nog over de waarheid of gaat het erom wie er alles voor over heeft om zijn of haar gelijk te krijgen? Kunnen wij als mens nog erkennen dat we het fout hebben? Kunnen we er nog op vertrouwen dat er een absolute waarheid is? Is het menselijk ego zo sterk aan het groeien in deze steeds individualistischer wordende wereld? Of heeft alle informatie (wel of niet correct) die voor iedereen beschikbaar is ervoor gezorgd dat iedereen het antwoord kan vinden wat hij of zij het liefste wil horen? Tot zover de niet-Christelijke benadering. Immers voor een Christen is er maar één Waarheid en dat is Gods woord: De Bijbel. Het woord van God, zo prachtig geschreven. Nee, zeker niet het meest eenvoudige boek, maar aan de andere kant: het is wel De Waarheid. Hoe moeilijk kan het eigenlijk zijn? Hij heeft het niet voor niets geschreven. We kunnen er alles uit leren wat echt van belang is. Misschien moeten we juist de Bijbel als uitgangspunt nemen in de wereld van de leugens waarin we leven. Ik stel dit als een vraag, maar ik ben ervan overtuigd dat dit juist de oplossing is. Om ons staande te houden in een wereld die steeds verder van God af komt te staan, moeten wij juist Zijn woord omarmen en hieruit alle antwoorden halen die we zoeken. Efeziërs 6:12 Doet de wapenrusting Gods aan, om te kunnen standhouden tegen de verleidingen des duivels; 12 want wij hebben niet te worstelen tegen bloed en vlees, maar tegen de overheden, tegen de machten, tegen de wereldbeheersers dezer duisternis, tegen de boze geesten in de hemelse gewesten. Nu ik dit alles overdenk is daarmee De Waarheid gelijk helder. De Bijbel is onze leidraad en er is niets anders nodig dan dat. Sterker nog, iedere twijfel of angst die we hebben komt niet van God maar van onze vijand. 2 Timotheüs 7-10 Want God heeft ons niet gegeven een geest van lafhartigheid, maar van kracht, van liefde en van bezonnenheid. 8 Schaam u dus niet voor het getuigenis van onze Here of voor mij, zijn gevangene, maar wees mede bereid voor het evangelie te lijden in de kracht van God, 9 die ons behouden heeft en geroepen met een heilige roeping, niet naar onze werken, maar naar zijn eigen voornemen en de genade, die ons in Christus Jezus gegeven is vóór eeuwige tijden, 10 doch die nu geopenbaard is door de verschijning van onze Heiland, Christus Jezus, die de dood van zijn kracht heeft beroofd en onvergankelijk leven aan het licht gebracht heeft door het evangelie. Is dit een oplossing voor iedere discussie waar wij als Christen in belanden? Nee, zeker niet. Het mooie is dat er geen oplossing hoeft te zijn, want de discussie is bij voorbaat al niet relevant, want als Christen ben je een kind van God en dus is er maar één Weg en één Waarheid. Johannes 14:6 Jezus zeide tot hem: Ik ben de weg en de waarheid en het leven; niemand komt tot de Vader dan door Mij.
Een hele simpele vraag maar met een niet zomaar te geven antwoord. Een kleine inleiding is hier denk ik wel op z’n plaats. Soms kunnen leuke gesprekken aan tafel leiden tot een interessante zoektocht en zoals je leest tot een nieuwe blog. Zoals ik al vaker omschreven heb zie ik mezelf als een beginnend en jonge Christen. Ik ben niet in het geloof gegroeid zoals Berlinda dat bijvoorbeeld wel is. Sterker nog ik heb me altijd afzijdig van het geloof gehouden. Waarom dat gebeurd is weet ik nog steeds niet. Ik durf nu ook niet meer te zeggen dat ik er helemaal niets van geloofde. Misschien was het gewoon te ingewikkeld om over na te denken en blokkeerde ik het maar gewoon. In die gedachte kan ik mezelf namelijk nu heel goed vinden. Zodra ik iets ingewikkeld vind en niet gelijk een antwoord heb, dan heb ik de neiging om er maar niet teveel over na te willen denken. Maar nu dat ik een aantal jaar geleden wel tot geloof gekomen ben, merk ik dat ik die ingewikkelde dingen steeds vaker juist wel opzoek. De vraag of ik Christelijk ben is misschien wel de lastigste vraag om te beantwoorden voor mij. Als Christelijk betekent: geloven in God, dan is mijn antwoord volmondig JA. Maar ondertussen is de term god ook flink door de wereld gedegradeerd. Als het betekent geloven in Jezus, dan is dat een beter antwoord. Is het compleet? Nee, want ik geloof verder ook dat Hij voor onze zonden aan het kruis gestorven is. Zo kun je het antwoord op de vraag of ik Christelijk ben steeds specifieker maken. Naarmate ik meer leer over de Bijbel en over alles wat er op geloofsgebied aan stromingen is wordt het antwoord op deze vraag alleen maar lastiger. Er lijken alleen maar meer en meer stromingen te ontstaan. Ik vind het niet prettig om in hokjes te denken, maar het lijkt soms wel of de wereld ons hiertoe dwingt. Tijdens het gesprek met Berlinda hierover moest ik denken aan de afvalstromen. Eerst hadden we alleen huishoudelijk afval, gewoon alles op één grote hoop. Toen kwam er een groene bak en een zwarte bak. Toen kwam er nog een bak voor papier en karton bij. Tegenwoordig gaat het plastic in een aparte zak en hebben we naast de milieustraat ook nog een mobiel inzamelpunt en een aantal vaste inzamelpunten. Onze afvalstromen versplinteren, maar dit lijkt voor mij met het geloof ook te gebeuren. Stel dat iemand tot geloof komt en als jong gelovige zich wil aansluiten bij een gemeente? Waar moet hij/zij dan heen? De groene bak of de zwarte bak? Of toch naar de milieustraat? Maar als ik dan aankom bij de milieustraat dan moet ik weer kiezen uit 20 verschillende stromingen. Oprecht vind ik dit eigenlijk ongelooflijk! Het is niet zo dat ik hier persoonlijk heel erg mee worstel, maar ik kan me heel goed voorstellen dat er heel veel jong gelovigen zijn die eigenlijk niet weten waar ze naar toe moeten. Of andersom: als jij als gelovige bij een gemeente bent aangesloten. Je bouwt een sociale kring op binnen je gemeente en je hebt er jaren heel veel steun en kracht aan gehad. Na een aantal jaar ontdek je dat het niet allemaal klopt wat er verteld wordt in jouw kerk. Blijf je hier dan hangen uit angst om een keuze te maken of heb je dan wellicht angst om de mensen om je heen kwijt te raken? Of heeft het je juist uitgedaagd en ben je het gesprek aangegaan? Of misschien heb je wel het stof van je voeten afgeveegd en ben je verder gegaan? Het is eigenlijk te bizar voor woorden dat er zoveel verschillende stromingen zijn ontstaan door de eeuwen heen, terwijl er maar één echte Bijbel is. Maar ja, ook daarin zijn zoveel vertalingen en interpretaties dat je hierin soms ook door de bomen het bos niet meer ziet. Feit is wel dat al deze stromingen ervoor zorgen dat “de gelovige mens” eerder verder van elkaar komt te staan, dan dichter bij elkaar komt. Iedereen volgt zijn eigen waarheid, maar niemand weet 100% zeker dat zijn interpretatie dat ook echt de waarheid is. Maar ja, de auteur van de verwarring is in ieder geval niet God. 1 korintiers 1:33 Want God is geen God van wanorde, maar van vrede. Conclusie in dit vraagstuk: ben jij Christelijk? Het antwoord hierop zou eigenlijk moeten zijn: Heb je even? Want als ik je hier een eerlijk antwoord op wil geven dan moeten we eerst een aantal andere definities zeker stellen. Om eerlijk te zijn zeg ik meestal gewoon maar JA en dat is ook prima. Vaak denk ik dan aan de volgende Bijbeltekst. Uiteindelijk gaat het erom dat we Hem in ons hart hebben en geloven als een kind. Mattheus 18:1-3 1 Op dat ogenblik kwamen de discipelen bij Jezus en vroegen: Wie is wel de grootste in het Koninkrijk der hemelen? 2 En Hij riep een kind tot Zich, plaatste dat in hun midden, 3 en zeide: Voorwaar, Ik zeg u, wanneer gij u niet bekeert en wordt als de kinderen, zult gij het Koninkrijk der hemelen voorzeker niet binnengaan.